Het leek voor Johanna Paulina Reynvaan niet weggelegd om verpleegster te worden. Toch was ze één van de eersten die slaagden voor het Witte Kruis diploma en speelde ze een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de verpleging. Lees haar verhaal.
Johanna Paulina Reynvaan is een van de belangrijkste grondleggers van de Nederlandse verpleging. Ze haalde als een van de eerste vrouwen het verpleegstersdiploma van het Witte Kruis. Daarna speelde ze een belangrijke rol bij tal van vernieuwingen binnen het verpleegkundig beroep.
In 1844 werd Johanna Paulina Reynvaan als dochter van een rijke tabakshandelaar in Amsterdam geboren. Toen ze 10 jaar was, stierf haar moeder. Anna zorgde daarna voor haar broertjes en zusjes. Men verwachtte van haar dat zij zou trouwen, zoals dat hoorde voor een meisje uit een rijke familie. Het was in die tijd niet gebruikelijk voor vrouwen in haar kringen om buitenshuis te werken. Als uitzondering konden ze zich wel wijden aan liefdadigheid. Daaronder viel het opvoeden en beschaven van minderbedeelde mensen. Een dergelijke tijdsbesteding was in lijn met de zogenaamde ‘vrouwelijke kwaliteiten’.
In 1870 woedde de Frans-Duitse oorlog en veel Nederlandse dames van stand boden aan om gewonden te helpen verplegen. Ook Anna wilde bij de ambulancedienst van het Rode Kruis helpen, maar dat werd door haar vader verboden. Ze ging uiteindelijk niet, maar haalde wel 10 jaar later het verpleegstersopleiding van het Witte Kruis.
Tegen de zin van haar vader ging Anna Reynvaan stiekem ervaring opdoen in het verplegen in het Burgerziekenhuis in Amsterdam. In dit particuliere ziekenhuis, bedoeld voor zieke burgers, werkte ze in de nachtdienst. Om 's avonds ongezien het huis uit te komen, kreeg ze hulp van haar zusjes. Toen haar vader erachter kwam, verzette hij zich niet langer tegen de wens van zijn dochter, die inmiddels in de dertig was.
Het eerste insigne van het Witte Kruis, omstreeks 1883 aan een twaalftal gediplomeerde ziekenverpleegsters uitgereikt, bestond uit een rood schild met daarop een wit kruis. Dit insigne werd aan een zilveren ketting om de hals gedragen. Daarna kwam voor alle volgende gediplomeerden en in veel grotere aantallen, dit ...
Op 17 mei 1883 begon Anna Reynvaan als adjunct-directrice in het Buitengasthuis, het latere Wilhelmina Gasthuis, te Amsterdam. Haar taak was het om orde op zaken te stellen, het huishouden te runnen en een verplegingsdienst op poten te zetten. Samen met geneesheer-directeur Jacob van Deventer, met wie ze het goed kon vinden, nam ze de modernisering van de verpleging ter hand.
De eerste gestructureerde cursus voor Ziekenverpleging in Nederland startte in 1883 in het Buitengasthuis. Anna Reynvaan was verantwoordelijk voor het praktische deel, geneesheer Van Deventer verzorgde de theorie. De praktijkopleiding nam twee tot drie jaar in beslag. Voor de cursus selecteerde Reynvaan alleen ontwikkelde, beschaafde vrouwen. De leerling-verpleegsters waren inwonend en kregen een salaris van 125 gulden per jaar. Geleidelijk verdrongen deze opgeleide verpleegsters de ongeschoolde zaalmeiden en -knechten. De cursus was een succes en zou al snel als voorbeeld dienen voor andere grote ziekenhuizen.
Tot het moment waarop Anna Reynvaan in 1883 haar intrek nam in het sombere Buitengasthuis zwaaide Antontia Stelling, de vrouw van geneesheer Jacob van Deventer, er de scepter. Het was haar tot dat moment niet gelukt om de psychiatrische verpleging te reorganiseren. Zelf haalde Antonia in 1893 als een van de eersten het diploma voor krankzinnigenverpleegster. Antonia en Anna waren 2 belangrijke vrouwen in Van Deventer's leven.
Lientje Kruysse was een van Nederlands eerste gediplomeerde verpleegsters. Haar grote verdienste is dat zij kennis uit het buitenland in Nederland heeft geïntroduceerd. Zo heeft zij de wijkverpleging in diverse steden georganiseerd naar het toonaangevende Brits model.
Lientje de Bussy-Kruysse was een van Nederlands eerste gediplomeerde verpleegsters. Haar grote verdienste is geweest dat zij kennis over de wijkverpleging in Nederland heeft geïntroduceerd. Het Britse model was hierbij haar voorbeeld.
Lientje Kruysse groeide op in Amsterdam waar haar vader apotheker was. Hij trad in 1875 toe tot de Commissie van Gasthuizen. Deze commissie zette zich in voor de verbetering van het gasthuispersoneel. Eind 19e eeuw was de discussie over het opleiden van beschaafde vrouwen tot verpleegster in volle gang. Enkele dames uit gegoede kringen gingen werken in het Amsterdamse Buitengasthuis. Ook het Binnengasthuis begon te reorganiseren. Eerst haalde het Binnengasthuis Duitse gediplomeerde verpleegsters binnen, later namen Nederlandse verpleegsters hun taak over.
Al jong wist Lientje Kruysse dat ze verpleegster wilde worden. Tot haar spijt vond haar familie dit volstrekt ongeschikt voor een jongedame van nette komaf. Wel mocht zij in 1886 als lerares naar Groot-Brittannië om tijdens de zomermaanden op een meisjeskostschool lessen in Frans, Duits en muziek te geven. Tijdens dat verblijf bezocht ze de Royal Infirmary in Edinburgh. Dit ziekenhuis had een Florence Nightingale School, waar leerling-verpleegsters een opleiding kregen volgens de ideeën van Florence Nightingale. Gediplomeerde verpleegsters konden aan deze school in zes maanden een diploma voor wijkverpleegster behalen. Ook Lientje Kruysse mocht hier als leerling-verpleegster beginnen, een uitdaging die ze op dat moment nog liet liggen.
Lientje Kruysse in Queens Nurses uniform dat ze gedurende haar opleiding in Edinburgh droeg (1889-1894).
Terug in Nederland wilde Lientje Kruysse verder in de verpleging, ondanks de bezwaren van haar familie. In het voorjaar van 1889 begon zij met de opleiding tot verpleegster in het academisch ziekenhuis in Leiden. De diensten van leerling-verpleegsters waren zwaar, zo merkte zij al snel. Haar hoofdzuster was in Engeland opgeleid en regeerde de afdelingen met strenge hand. In Engeland stond de verpleging in grote ziekenhuizen al op hoog niveau, evenals de wijkverpleging. Dat niveau trok Lientje Kruysse nu juist aan en ze besloot Leiden te verruilen voor Edinburgh.
In het 'Maandblad voor Ziekenverpleging' van 1895 werd het aantal geslaagden voor het verpleegstersexamen van het Witte Kruis vermeld. Tussen de geslaagden van 15 november 1895 staat Lientje Kruysse genoemd.
Eind 1889 vertrok Lientje Kruysse naar Schotland om aan de Royal Infirmary te Edinburgh de opleiding tot wijkverpleegster te volgen. Zij werd toegelaten tot de Queen’s Nurses die de principes van Florence Nightingale hoog in het vaandel hadden. De Queen’s Nurses verzorgden arme en onbemiddelde patiënten. Zij dankten hun naam aan beschermvrouwe Koningin Victoria, die een groot geldbedrag had geschonken voor de wijkverpleging. In de tijd dat Lientje in Groot-Brittannië verbleef, werkte zij een half jaar als leerling-wijkverpleegster in St. Patrick’s Nurses Home in Dublin. In 1894 behaalde zij haar diploma bij de Queen’s Nurses, maar ze bleef nog tot 1896 verbonden aan Dublin om haar praktijkperiode af te maken.
De voor jou geselecteerde dossiers verschijnen naast elkaar. Je kunt via het pijltje in de rode balk aan de zijkant van het dossier verder klikken.