Canon

Bekijk hier de tijdlijn van de geschiedenis van de verpleging en verzorging, van 1800 tot nu

Bekijk dit dossier

Onderzoek

'The future of nursing is built on the past'. En dus is en blijft onderzoek naar de geschiedenis van ons vak belangrijk.

Bekijk dit dossier

Actueel

Op zoek naar het laatste nieuws, ons meest recente blog of de rubriek Toen en Nu? Je vindt het hier.

Bekijk dit dossier

Home

Bekijk dit dossier

Canon

Deze canon van de verpleging en verzorging geeft je een overzicht van de geschiedenis van de verpleging en verzorging door de eeuwen heen. Tussen 1830 en nu komen verplegen en verzorgen tot bloei. Hoogte- en dieptepunten, kleine en grote gebeurtenissen vormen samen deze canon van de zorg. Soms gaat het om grootse innovaties, vaak ook om kleine stapjes die in de dagelijkse praktijk werden bedacht en doorgevoerd. Het verpleegkundige vak is permanent in beweging: er worden steeds nieuwe eisen gesteld, steeds nieuwe technieken ontwikkeld, steeds nieuwe posities ingenomen. Ontdek de canon van de verpleging in dit dossier.

Inleiding

Wie vroeger ziek was, had pech

Tegenwoordig vinden we het heel gewoon om bij ziekte naar een ziekenhuis te gaan. Daar zijn ze tenslotte voor! Artsen, verpleegkundigen en ander personeel staan klaar om ons te helpen. Dat was vroeger wel anders. Tot 1860 waren er geen ziekenhuizen zoals we ze nu kennen. Een plek dus waar je naar toe gaat om beter te worden.

Er waren geen operatiekamers, geen verpleegkundigen en geen werkende medicijnen. Doktoren wilden wel, maar konden niet zoveel. Aderlaten, purgeren of een koude afwassing was zo’n beetje het hoogst haalbare. Was je ziek, dan bleef je dus gewoon thuis. Je moeder of ongetrouwde tante verzorgde je. Die hadden daar trouwens veel ervaring mee en deden dat vaak liefdevol. Het hoorde er gewoon bij.

<

>

Aanloop naar 'De wet van '21'

In 2021 vierden wij het 100-jarig jubileum van 'De Wet tot wettelijke bescherming van het diploma ziekenverpleging.' Maar hoe kwam die wet tot stand? Dat is in één oogopslag te zien op deze prachtige tijdlijn!

Tijdlijn: gemaakt door Cecile aan de Stegge (tekst en beeldmateriaal), Tamara van den Heuvel (tekst venster 1919, Arbeidswet) en Hugo Schalkwijk (techniek).

▶ Lees verder ... Komt ook voor in

<

>

Canon van de gezinszorg

Een overzicht van de lange geschiedenis van de gezinsverzorging.

Bekijk dit dossier

1800 - 1880

Verplegen deed je thuis

Tot 1880 liet iedereen die het kon betalen zich thuis verplegen. Dit gebeurde door liefhebbende familie, buren of religieuze zusters. Gasthuizen gaven onderdak aan arme zieken, die geen thuis hadden. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw ontstonden de voorlopers van de hedendaagse ziekenhuizen. Er was nog weinig bekend over oorzaken van ziektes of over effectieve behandelingen. Het belang van handen wassen, de basis voor een goede hygiëne, was nog maar net ontdekt. De meeste medicijnen die artsen nu voorschrijven, bestonden nog niet en de röntgenfoto moest nog worden uitgevonden. Ongeschoolde zaalmeiden en zaalknechten werkten op de ziekenzalen. Verpleegkundigen waren er nog niet.

Komt ook voor in

<

>

▶ Verplegen in het ziekenhuis

1837: Zusters van Liefde

Vier katholieke zusters kwamen per koets naar de hoofdstad en gaven het startsein voor verpleging aan huis. Zij verpleegden uit roeping en naastenliefde. Hun initiatief was een groot succes en voorloper van het huidige Woonzorgcentrum Bernardus.

<

>

1843: Vereeniging voor Ziekenverpleging

Amsterdamse notabelen en artsen richtten deze vereniging op. Zij vonden dat iedere burger recht had op beschaafde verpleging. Niet iedereen wilde religieuze zusters aan het bed. Er kwam een vereniging voor neutrale pleegzusters, in dienst van de vereniging. Ze verpleegden thuis.

<

>

Onderzoek

Met dit dossier laten we zien hoe belangrijk en noodzakelijk onderzoek naar de geschiedenis van de verpleegkunde is. Resultaten van verpleegkundig-historisch onderzoek zijn in Nederland nog schaars. Daarom geven we onderzoekers, studenten en auteurs in dit dossier een platform om hun proefschrift, onderzoekresultaten, scriptie of artikel te delen.

Agenda

Op deze agenda staan de congressen, bijeenkomsten en symposia over de geschiedenis van de verpleging. We houden ze nationaal en internationaal bij. Mist er iets? Laat het ons weten via fni@venvn.nl

Agenda 2024

9 oktober: FNI Symposium

▶ Lees verder ...

<

>

Niet voor de voeten lopen

Meer zeggenschap voor de verpleegkundigen, dat is tegenwoordig een hot issue. In dit artikel, gepubliceerd in Verpleegkunde, beschrijven Jet Spits e.a. het verdwijnen van de verpleegkundig directrices in het St Radboud UMC te Nijmegen.

<

>

Five pathways into one profession

Van witte woede tot wet bigII. De verpleegkundige geschiedenis kent een woelig verleden als het gaat om hervormingen in praktijk en onderwijs. Hugo Schalkwijk publiceerde erover in dit artikel in Nursing Inquiry.

<

>

Wie was zuster Nelly?

Wie was Petronella Alida Goudkade (1870-1956), ofwel 'Zuster Nelly' afgebeeld door schilder Jan Toorop? Ellen Boonstra deed hier onderzoek naar en kwam tot nieuwe inzichten. Lees haar onderzoek hier.

<

>

Verpleegstersgemeenschap in WOII

In dit artikel legt Koos Duivesteijn-Ockeloen de geschiedenis bloot van een groep verpleegsters, die in WOII lid was van de Nederlandse Volksdienst. Deze nooit eerder onderzochte ‘Verpleegstersgemeenschap’ werpt een nieuw licht op de rol van een kleine groep verpleegsters tussen 1942 en 1944.

<

>

De huisbezoekster

Het specialisme huisbezoekster is een korte tijd een aantekening geweest op het diploma voor verpleegsters in de algemene verpleging, de A-verpleging. Zij hadden zich gespecialiseerd tot ‘huisbezoekster bij de tuberculosebestrijding’ met als doel tuberculose in gezinnen onder controle te houden. In dit artikel beschrijft onderzoeker Koos Duivesteijn-Ockeloen de beginperiode van de opleiding tot huisbezoekster.

<

>

Notes on Nursing - Rob van der Peet

In 1859 publiceerde Florence Nightingale haar bestseller 'Notes on Nursing: What it is, and What it is Not.' Rob van der Peet schreef recend een vertaling én hertaling van dit beroemde boek. Interesse? Lees hier meer over dit bijzondere werk.

<

>

Krim tot Corona

Impact Magazine publiceerde onlangs een artikel van Pieterbas Lalleman en Hugo Schalkwijk over verpleegkundige zorg in crisistijd. Het artikel is hier te lezen.

Komt ook voor in

<

>

▶ FNI Schrijft

Actueel

In dit actuele themadossier vind je altijd het laatste nieuws en onze bijdragen in de media, zoals de columns van Hugo Schalkwijk. Maar ook onze nieuwste themadossiers.

Actueel

<

>

Mannenbroeders

Lees hier de column van Hugo Schalkwijk in de TvZ van april 2024.

Komt ook voor in

<

>

▶ FNI Schrijft

Geheugen van de zorg

Lees hier de column van Hugo Schalkwijk van december 2023

Komt ook voor in

<

>

▶ FNI Schrijft

Traditie van actievoeren

Lees hier de column van Hugo Schalkwijk in de TvZ van juli 2023

Komt ook voor in

<

>

▶ FNI Schrijft

Nieuwsbrief mei 2023

Bekijk hier de nieuwsbrief van mei 2023.

<

>

Column TvZ April 2023

Lees hier de laatste column van onze conservator Hugo Schalkwijk in TvZ.

<

>

Nieuwsbrief December

Bekijk hier de nieuwsbrief van december 2022.

Komt ook voor in

<

>

▶ Nieuwsbrieven

Aanloop naar 50 jaar hbo-v

In 2022 bestond de hbov 50 jaar. Deze opleiding was in veel opzichten echt een product van de tijdsgeest. Conservator Hugo Schalkwijk schrijft erover in zijn column in TvZ.

Komt ook voor in

<

>

▶ FNI Schrijft

Home

Welkom op de website van het FNI. Hier vind je allerlei themadossiers over de geschiedenis van de verpleging en verzorging. Ontdek hoe het vak zich door de jaren heen ontwikkeld heeft. Maak kennis met belangrijke vrouwen uit het vak. En deel deze informatie met anderen.

De wijkverpleegkundige: Van alle markten thuis!

Deze tentoonstelling laat de diversiteit van het beroep zien en benadrukt de zichtbaarheid van verpleegkundigen.

Bekijk dit dossier

Van verbandmeester tot verpleegkundige

Fabriekszuster, verbandmeester, arboverpleegkundige. Dit beroep kent door de tijd heen veel namen...

Bekijk dit dossier

Kitty Verbeek (1919–2007)

Bekijk dit dossier

Aan het front van de samenleving

Lees in deze tentoonstelling over het cruciale werk van verpleegkundigen en verzorgenden ... aan het front van de samenleving!

Bekijk dit dossier

Van Ziekenverzorgende tot VIG

Lees in deze online expositie over het ontstaan en de professionalisering van de ziekenverzorgende.

Bekijk dit dossier

Wij & Corona

Hoe beleven Nederlandse zorgmedewerkers en senioren de coronacrisis? Hoe is hun leven veranderd? Waar maken zij zich zorgen over, wat geeft hen hoop en troost? Lees het in deze verzameling persoonlijke verhalen.

Bekijk dit dossier

Aanloop naar 'De wet van '21'

In 2021 vierden wij het 100-jarig jubileum van 'De Wet tot wettelijke bescherming van het diploma ziekenverpleging.' Maar hoe kwam die wet tot stand? Dat is in één oogopslag te zien op deze prachtige tijdlijn!

Tijdlijn: gemaakt door Cecile aan de Stegge (tekst en beeldmateriaal), Tamara van den Heuvel (tekst venster 1919, Arbeidswet) en Hugo Schalkwijk (techniek).

▶ Lees verder ... Komt ook voor in

<

>

Beantwoord deze vraag en ontdek welke themadossiers voor jou interessant zijn.

Ik wil meer weten over:

De voor jou geselecteerde dossiers verschijnen naast elkaar. Je kunt via het pijltje in de rode balk aan de zijkant van het dossier verder klikken.

Verberg Ontdek wat deze site jou te bieden heeft