Dag van de Verpleging

Als je op internet zoekt naar ‘Dag van …’ lijkt het wel of er elke dag iets te vieren of te herdenken valt. Je moet dus van goeden huize komen om je daartussen staande te houden. De ‘Dag van de Verpleging’ doet dat in Nederland al meer dan een halve eeuw. Waarom is die dag in het leven geroepen en hoe is de ontwikkeling verlopen? Gaat het om meer dan een plakje cake bij de koffie?

Een bruisend begin (1964 -1970)

Zusters tekort!

Na de Tweede Wereldoorlog bestond wereldwijd een tekort aan verpleegkundigen, ook in Nederland. Al in 1954 waren er initiatieven om ‘op onopvallende wijze belangstelling voor ons beroep te wekken en jonge meisjes te animeren in de verpleging te gaan’. 

<
>

Eerste Dag van de Verpleging

Nederland viert de Dag van de Verpleging sinds 1964 op 12 mei, geboortedag van Florence Nightingale. Initiatiefnemer was de Publiciteitscommissie van de ‘Federatie van Nederlandse Verenigingen, die de belangen van de verpleging en de verplegenden behartigen’, kortweg de Federatie. Deze koepel van beroepsorganisaties volgde hiermee het besluit van de International Council of Nurses (ICN) uit 1963 om voortaan 12 mei als 'International Nurses Day' te propageren.

<
>

Een beter imago

Het instellen van de Dag van de Verpleging had tot doel te zorgen voor een beter aanzien van de verpleging, zowel binnen de beroepsgroep als daarbuiten. Op die manier hoopte men zoveel mogelijk nieuwe mensen aan te trekken en werkenden te behouden. 

<
>

Reflectie op het beroep

Een belangrijke doelstelling van de Dag van de Verpleging was het stimuleren van reflectie op het beroep, op de eigen deskundigheid en op de verantwoordelijkheid van de werkende verpleegsters. De Dag mocht dus niet verzanden in louter de verpleegster in het zonnetje zetten, er lagen serieuze zaken aan ten grondslag.

<
>

Educatie

Wij zijn ervan overtuigd dat geschiedenis in het onderwijs van toekomstige verpleegkundigen thuis hoort. Daarom ontwikkelt het Florence Nightingale Instituut van oudsher op vernieuwende wijze educatief materiaal. Dit doen we om studenten verpleegkunde inzicht te geven in de ontwikkelingen die het vak verpleging heeft doorgemaakt.

<
>

Geen gelopen race

Geschiedenis als vak in de opleiding van MBO- en HBO-studenten is nog een wilde droom en zeker geen gelopen race. Vragen als ‘wat heeft een student eraan’ en ‘hoeveel tijd kost het de docent’ overheersen. Hoe bereiken we die droom?

Sinds 1996 zit de geschiedenis van ons vak niet meer in het curriculum. Wat een misser is dat geweest! Hiermee is namelijk de vraag naar historische reflectie naar de achtergrond verdwenen. De uitdaging is nu om die vraag weer actueel te maken en flink aan te wakkeren. Het aanbod is er inmiddels wel. Vanaf januari 2015 staan 22 mooie onderwijsmodules voor MBO en HBO, gebaseerd op Activerende Didactiek, online.

Voor docenten is er een afgeschermde omgeving waar ze antwoorden en een uitgebreide toolkit kunnen raadplegen. Voor hen is het noodzakelijk om zich te laten registreren, voor studenten zijn de opdrachten op invulbare pdf’s zo te maken. Inmiddels ontvangen 150 Verpleegkunde-docenten, waaronder een 10-tal Vlaamse collega’s, de docentennieuwsbrief met extra informatie. Meer weten of inschrijven? Meld je aan op www.fni.nl/opdrachten-voor-het-onderwijs

<
>

Hoezo geschiedenis?

Het vak verpleging kan niet zonder historisch perspectief. De zorg staat immers aan de vooravond van grote veranderingen. Mensen worden ouder, leven langer, blijven langer thuis. Verpleegkundigen spelen in al die veranderingen een essentiële rol, en dat doen ze al sinds 1880. Het Florence Nightingale Instituut wil aankomend verpleegkundigen goed toerusten voor die rol. Studenten verpleegkunde moeten weten waar ze vandaan komen en hun wortels kennen. Dat maakt ze sterk voor de toekomst; hún toekomst.

<
>

Opdrachten voor het onderwijs

Speciaal voor MBO- en HBO studenten: ruim 20 educatieve opdrachten over de geschiedenis van de zorg

Bekijk dit dossier

<
>

Voortrekkers, pioniers en rolmodellen

De verpleegkunde heeft zich sinds 1850 ontwikkeld dankzij de werkkracht van duizenden vrouwen en mannen. Hun namen zijn onbekend. Soms waren er verpleegkundigen die vooruitstrevende ideeën hadden of die een nieuwe weg in durfden te slaan. Zij staken hun nek uit en staan daarmee aan de basis van nieuwe ontwikkelingen. In dit dossier geven we deze voortrekkers een podium. Lees hier wat deze pioniers betekend hebben voor de professionalisering van de verpleegkunde.

Marie Steverink-Braam

Marie Steverink-Braam (86 jaar) behoorde, samen met haar zus Alie, tot de eerste lichting kraamverzorgsters, die in 1950 van de opleiding kwam. Hun pioniersjaren in de kraamzorg bestonden uit hard werken en avontuur.

Doe-het-zelf-pakket

Een 'doe-het-zelf-pakket' voor docenten op het HBO en MBO. Een pakket vol suggesties die docenten naar eigen behoefte kunnen gebruiken dan wel combineren met elkaar.

Pispotten

Plassen moet iedereen, of je nu ziek ben of niet. De po is dan ook een object dat zich zowel in de eigen familiekring als in het ziekenhuis heeft ontwikkeld. Van tin via emaille tot metaal. Vooral in het ziekenhuis was het onderhoud van de po van belang. Uiteenlopende machines werden hiervoor ontwikkeld. Maar de vorm van de po bleef gelijk, tot op de dag van vandaag.

Anneke van den Bergh-Braam (1927-2014)

Anneke van den Bergh-Braam begon haar carriere als verpleegkundige. Ze studeerde vervolgens sociologie, waarna een promotie volgde. Ze werd de eerste hoogleraar Verplegingswetenschap in Nederland en produceerde diverse succesvolle leerboeken.

Van Ziekenverzorgende tot VIG

Al sinds de eerste wet op ziekenverzorgers en ziekenverzorgsters worstelen verzorgenden met hun identiteit. Waar staat de verzorgende voor? Wat is hun positie in het zorgveld? Deze online tentoonstelling beschrijft de onstaansgeschiedenis en professionalisering van de grootste groep zorgverleners in ons land. Neem een kijkje en maak een reis door de geschiedenis. Van de eerste opleidingen tot ziekenverzorgende in de jaren '50, tot de opkomst van de verzorgende IG en hun werk tijdens de coronacrisis.

De wijkverpleegkundige: Van alle markten thuis!

Denk je aan de wijkverpleging, dan denk je aan de stoere, zelfstandige wijkverpleegkundige die in alle weersomstandigheden patiënten bezoekt. Deze tentoonstelling laat de diversiteit van het beroep zien en benadrukt de zichtbaarheid van verpleegkundigen. Met penningen, prijzen en liederen maakten verpleegkundigen zichzelf herkenbaar en vormden zo hun eigen imago. Ze vierden successen met congressen, tentoonstellingen en voorlichtingsmateriaal. Ze financierden zichzelf met de opbrengsten van fancy fairs, de verkoop van lidmaatschappen en materiaal. Zo is het onafhankelijke imago van de wijkverpleging al in de afgelopen eeuw gevormd: de wijkverpleegkundige spreekt tot de verbeelding!

Home

Welkom op de website van het FNI. Hier vind je allerlei themadossiers over de geschiedenis van de verpleging en verzorging. Ontdek hoe het vak zich door de jaren heen ontwikkeld heeft. Maak kennis met belangrijke vrouwen uit het vak. En deel deze informatie met anderen.

Kraamzorg thuis

In Nederland was thuis bevallen de normaalste zaak van de wereld, ook nadat in andere westerse landen de medicalisering van de geboorte toenam. Nederlandse vrouwen kregen hun baby lange tijd liever thuis dan in het ziekenhuis. De kraamzorg heeft dus een lange historie.Toch daalt het aantal thuisbevallingen aanzienlijk. Hoe gaat dat verder en wat betekent die afname voor het beroep van kraamverzorgende? In dit dossier vind je de geschiedenis van de kraamzorg vroeger en nu.

Hall of Fame

Wie zijn ze, die vrouwen en mannen uit de geschiedenis die het beroep van verpleegkundige en verzorgende groot gemaakt hebben? Natuurlijk kent iedereen Florence Nightingale wel, maar al die andere ambassadeurs en voorbeelden verdienen ook onze aandacht. Hier zijn ze!

Verplegen in de wijk

Wijkverpleging staat volop in de schijnwerpers. Vergrijzing en bezuiniging maken dat de thuiszorg op een andere manier georganiseerd moet worden. Huishoudelijke hulp komt bij gemeenten te liggen, terwijl verpleging en verzorging een taak van de wijkverpleging blijven. De roep om de ‘ouderwetse wijkverpleegster’ weerklinkt. De vraag is dan natuurlijk wat voor iemand dat was. Lees hier alles over de geschiedenis en historie van de wijkverpleging.

Verplegen in het ziekenhuis

Waar verplegen we de patiënt. Thuis of in het ziekenhuis? Tegenwoordig worden patiënten - onder andere uit kostenoverwegingen - eerder naar huis gestuurd dan 25 jaar geleden. Verpleegkundigen krijgen daarom steeds meer alleen met ernstige zieken te maken. Hoe was dat in de 19e en de 20e eeuw? Hoe zagen ziekenhuizen er uit? Bestonden verpleegkundigen al en wat deden ze toen? Lees hier alles over de geschiedenis en de historie van het ziekenhuis.

De GGZ

Mensen met psychische stoornissen blijven tegenwoordig zo lang mogelijk thuis wonen. Ze worden ambulant behandeld of zelfs via internet. Patiënten heten cliënten. Oppassers en bewaarders hebben plaatsgemaakt voor verpleegkundigen of verpleegkundig specialisten in de GGZ. Lees hier meer over de geschiedenis en de historie van de GGZ.

Verplegen in de Z

Eeuwenlang zijn termen voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische patiënten door elkaar gebruikt. De haast eindeloze opsomming varieert van zwakzinnigen tot idioten, debielen, imbecielen, achterlijken, onvolwaardigen, onmaatschappelijken, onnozelen, waanzinnigen, gekken en dwazen. Bij verstandelijk gehandicapten of zwakzinnigen is er altijd sprake van gebrekkige verstandelijke vermogens. Het is een groep die niet of moeilijk voor zichzelf kan zorgen. De kwetsbaarheid is gebleven, maar tegenwoordig spreken we over ‘mensen met mogelijkheden’. Hoe komt dat zo? Lees hier alles over de geschiedenis en historie van de zorg voor verstandelijk gehandicapten.

Gezinszorg

De professional die organisatorische taken in een gezin overneemt, heet sinds 1997 verzorgende of helpende. Ook namen als thuisbegeleidster, ouderenhelpster of gezinshulp komen voor. Ze zijn afgeleid van de beroepsbeoefenaren die vanaf begin 20e eeuw in de gezinsverzorging werkzaam waren. Zij waren de praktische vervangsters van moeders, die hun taken in het gezin niet konden vervullen. Er werden hoge eisen aan hen gesteld. Hoe is het beroep van huisverzorgster - zoals de gezinsverzorgende vroeger heette - veranderd? Lees hier alles over de geschiedenis en de historie van de gezinszorg.

1895 - 1945

Particulier initiatief

In de 19e eeuw was de zorg voor het gezin de taak van de moeder. Als zij ziek was, had dat vaak dramatische gevolgen. Het grootste risico liepen arme huishoudens waar de vader en moeder allebei moesten werken. Het inkomen viel weg en het huishouden ontspoorde. Om ontwrichting van die gezinnen te voorkomen, riepen vermogende particulieren vanaf 1895 verenigingen in het leven. De eerste was ‘Hulp in het Huisgezin’ in Deventer en daarna volgden initiatieven in andere steden in hoog tempo. Ook de verzuilde kruisverenigingen, die vanaf het eind van de 19e eeuw het licht zagen, richtten zich op verbetering van verzorging van het gezin.

<
>

Canon van de gezinszorg

Een overzicht van de lange geschiedenis van de gezinsverzorging.

Bekijk dit dossier

’Hulp in de Huishouding’

Deze helpster van de Katholieke Vereniging ‘Hulp in de Huishouding’ vervangt de moeder in het gezin. Ze schenkt koffie voor vader en verstelt tussen de bedrijven door het linnengoed met de Singer naaimachine. Het kindje kijkt onwennig naar deze rijzige dame in wit uniform.


Periode
  • Van 1939 tot 1940





<
>

Handnaaimachine

De komst van de naaimachine verlichtte het werk van gezinsverzorgsters enorm. Het stoppen van sokken en kousen bleef een hele klus, maar dankzij de handnaaimachines, waarvan het merk Singer buitengewoon populair was, konden intensieve naaiklussen en verstelwerk sneller uitgevoerd worden. Tijdens de opleiding kwam ...

... het werk met hand- of trapnaaimachine ook aan bod. Men moest stukjes in lakens, overalls of blousjes kunnen zetten, en geblokte of gebloemde stoffen op een goede manier kunnen verstellen.


Periode
  • Van 1880 tot 1940





<
>

Beantwoord deze vraag en ontdek welke themadossiers voor jou interessant zijn.

De voor jou geselecteerde dossiers verschijnen naast elkaar. Je kunt via het pijltje in de rode balk aan de zijkant van het dossier verder klikken.

Verberg Voor jou geselecteerd